John Wycliffe, de man die opstond tegen de kerk

Veel mannen en vrouwen werden op een buitengewone manier door God gebruikt. Niet al deze mannen en vrouwen zijn heel bekend. Maar ook door hen heeft God een groot werk gedaan. Deze keer bekijken we het leven van John Wycliffe, de man die opstond tegen de kerk.

Een ellendige tijd

John Wycliffe werd geboren rond het jaar 1330 in Yorkshire, Engeland. Hij groeide daar op en hij ging studeren aan de Universiteit van Oxford. Daar studeerde hij eerst letteren en daarna theologie.

Hij leefde in een tijd dat er veel aan de hand was. Zo was er de Honderdjarige Oorlog tussen Engeland en Frankrijk. Deze strijd wakkerde telkens aan en maakte veel slachtoffers. Maar het aantal slachtoffers viel in het niet in vergelijking met de mensen die stierven door de Zwarte Dood (de pest). Door deze ziekte overleed een kwart van de Europese bevolking. John Wycliffe was getuige van de grote impact die deze ziekte had op zijn land. Alleen al in één Londense wijk werden 50.000 mensen begraven als gevolg van de pest.

De gevolgen waren dan ook lang merkbaar. In de middeleeuwen was het gebruikelijk om lijfeigenen te hebben. Mensen die het eigendom waren van een landheer. Maar dat gebruik was bijna verdwenen door de vele doden. Daardoor konden lijfeigenen hun vrijheid en goede lonen eisen, omdat er zo’n grote vraag was naar arbeidskrachten.

Grote gevolgen

Het belangrijkste gevolg was dat de kerk een groot deel van haar macht had verloren en dat de weg open was voor belangrijke veranderingen. Ook in de rest van Europa heerste onrust. Door de grote politieke verwarring in Italië, was de paus gedwongen zijn residentie in Rome te verplaatsen naar Avignon in Frankrijk.

‘DE WEG WAS OPEN VOOR BELANGRIJKE VERANDERINGEN IN DE KERK.’

Nadat hij overleed, werd er een nieuwe paus gekozen in Rome, Urbanus VI, een man zonder tact. Niet iedereen was het hiermee eens. Daarom kozen ontevreden kardinalen een andere paus, Clemens VII, die zich in Avignon vestigde. Het gevolg van deze toestand was dat de pausen elkaar veroordeelden en bedreigden. Dit maakte dat het volk een afkeer kreeg van deze toestand. Juist in deze periode van de geschiedenis verscheen John Wycliffe. Zijn komst was een voorteken van gebeurtenissen die de wereld zouden veranderen.

Ernstige ontdekkingen

In 1359 werd John Master van het Balliol College, een onderdeel van de Universiteit van Oxford, en promoveerde in 1372 tot doctor in de theologie. John maakte in die tijd een diepgaande studie van de Schrift, waardoor hij opmerkte dat er ernstige dwalingen waren in de leer van de kerk.

‘JOHN WYCLIFFE ONTDEKTE ERNSTIGE DWALINGEN IN DE LEER VAN DE KERK.’

Zijn ervaringen leken op die van koning Josia (2 Koningen 22 en 23). Toen Josia koning werd, riep hij op om de tempel te herstellen. Tijdens de herstelwerkzaamheden, vonden zij een boekrol met daarop Gods wetten. Ze lazen de boekrol voor en toen Josia de wet hoorde, schrok hij zo erg dat hij zijn kleren scheurde. Hij werd toen bewust van het feit dat het volk van God was afgedwaald en leefde in ongehoorzaamheid aan Gods wet. Dit leidde ertoe dat Josia een hervorming en opwekking inzette, waarin het hele volk meeging. Deze geschiedenis herhaalde zich in het leven van John Wycliffe. Hij zette zich in om Gods Woord begrijpelijk te kunnen overbrengen aan de Engelsen. Dit leidde uiteindelijk tot een grote opwekking in Engeland.

De strijd tussen de twee pausen kon hij niet in overeenstemming brengen met het Woord. Hij hoorde dat er in naam van het christendom aan beide kanten slachtoffers vielen door ernstige wreedheden en martelingen. Na veel gebed en overdenking besloot Wycliffe zich van de kerk los te maken. Vanaf die tijd liet hij zijn stem horen tegen de misstanden die de kerk waren binnengeslopen.

Op basis van Gods Woord

Al snel ontstond er sterke tegenstand tegen hem. Maar omdat de pausen verdeeld waren, kon hij ongestraft doorgaan. Paus Urbanus VI riep zelfs een kruistocht uit tegen Frankrijk en beloofde absolutie (vergeving van zonden) aan degenen die aan een ‘heilige oorlog’ tegen de paus in Avignon zouden deelnemen. Grote bedragen werden voor deze onderneming bijeengebracht.

Wycliffe kwam openlijk in opstand tegen de leer dat een mens kwijtschelding van zonden kon krijgen door geld te betalen. Hij bewees ook dat deze oorlog tegen de Geest van Christus inging en alleen werd ingegeven door een verlangen naar wereldse macht en overheersing. Zijn protesten konden de kruistocht niet voorkomen, maar wel kwamen ze tot een roemloos einde.

‘WYCLIFFE LIET ZICH HOREN TEGEN DE MISSTANDEN VAN DE KERK.’

Op veel andere punten probeerde Wycliffe de basis van Gods Woord terug te brengen in de kerk. De leer van de transsubstantiatie zegt dat tijdens de viering van het Heilig Avondmaal brood en wijn veranderen in het werkelijke lichaam en bloed van Christus. Dit wees Wycliffe af als het ‘verschrikkelijkste bijgeloof’ dat de wereld ooit heeft gekend.

Ook keurde hij de verering van beelden, relikwieën, heiligen en de verheerlijking van Maria af. Hij sprak zich als volgt uit tegen het opdragen van missen voor overledenen: ‘Volg Christus in dit leven en laat de doden hun doden begraven.’

Wycliffe liet zien dat de paus niet het centrum was waar alles om draaide en waarvan alles afhankelijk was. Hij maakte duidelijk dat alles draait om Jezus, onze Middelaar. De wereld moest niet in de paus geloven en hem aanbidden en liefhebben, maar Christus.

Lees in ‘John Wycliffe, de man die Bijbel bij het volk brengt’ welke impact John Wycliffe had voor Jezus.